Πολλά από τα κλισέ στις ταινίες του Γιάννη Δαλιανίδη μοιάζουν σήμερα παλιομοδίτικα. Μονάχα ένα αντιστέκεται σίγουρα στο χρόνο: εκείνο που ο πρωταγωνιστής επισκέπτεται μια δημόσια υπηρεσία. Προφανώς χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο για τη δημόσια διοίκηση.Είναι γεγονός ότι μετά από μια πολύ μακρά περίοδο παθογένειας της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, η οποία σαν κύρια συμπτώματά της έχει: τη μη ικανοποιητική προσφορά υπηρεσιών προς τους πολίτες, τη διαφθορά δημοσίων λειτουργών, τη σπατάλη πόρων, τη διόγκωση του μεγέθους του δημοσίου, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για μια ριζική αλλαγή στους θεσμούς και τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης.
Αυτό το εγχείρημα στη πράξη δεν είναι εύκολο, διότι προσκρούει σε όλους εκείνους τους ιδιαίτερους λόγους που διατηρούν αυτή τη παθογένεια. Οι κυριότεροι μεταξύ αυτών είναι:
-η εκτεταμένη γραφειοκρατία σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης
-οι πελατειακές σχέσεις μεταξύ πολιτικών-δημοσιών λειτουργών-πολιτών
-η έλλειψη ορθολογικού στρατηγικού σχεδιασμού
-οι ομάδες πίεσης που εναντιώνονται σε καθετί καινούριο και τέλος
-η έλλειψη λογοδοσίας των πολιτικών και δημοσίων λειτουργών απέναντι στους πολίτες.
Ως απάντηση προς όλα τα παραπάνω μπορούμε να προσφέρουμε το μοντέλο της Νέας Δημόσιας Διοίκησης (ΝΔΔ- New Public Management).Τί άραγε είναι αυτό το μοντέλο και πόσο νέο είναι;
Η Νέα Δημόσια Διοίκηση είναι ένα ρεύμα σκέψης, το οποίο εμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του 1980, εποχή κατά την οποία κερδίζει έδαφος στο δυτικό κόσμο, η άποψη της νέας φιλελεύθερης σχολής πως ο κρατικός παρεμβατισμός στρεβλώνει τις δυνάμεις του υγιούς ανταγωνισμού και οδηγεί την οικονομία σε αρνητικά αποτελέσματα, κάτι που φυσικά επηρεάζει αρνητικά την ευημερία των καταναλωτών.
Αύτη η απόψη, είναι αναμενόμενο ότι επηρέασε και τη συζήτηση για τις μεταρρυθμίσεις της δημόσιας δίοικησης. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Νέα Δημόσια Δίοικηση πηγάζει απο το συνδυασμό της νέας φιλελεύθερης οικονομικής σκέψης και τις αρχές της επιστήμης του Μάνατζμεντ. Οι βασικές του αξίες βρίσκονται σε αντιπαράθεση με αυτές του ξεπερασμένου πια μοντέλου της Γραφειοκρατίας.
Ως βασικές αλλαγές που φέρνει η Νέα Δημόσια Δίοικηση είναι:
-η εισαγωγή εταιρικών θεσμών σε αντίθεση με τις ιεραρχικούς και βασισμένους στο καθήκον που ίσχυαν στο παρελθόν,
-η αντίληψη των πολιτών ως απαιτητικών πελατών που πρέπει να ικανοποιηθούν,
-η εισαγωγή πιο επίπεδων, πιο ολιγάριθμων, πιο αποκεντρωμένων και πιο ευέλικτων δομών και τέλος
- η έμφαση στην αξιολόγηση της απόδοσης για το καθορισμό του ύψους των αμοιβών και τη διασφάλιση της λογοδοσίας πρός τους πολίτες.
Έχει διαπιστωθεί από διάφορες μελέτες οτι οι χώρες που καθιέρωσαν μέρος ή σε όλο το εύρος τις αξίες της Νέας Δημόσιας Διοίκησης παρουσίασαν θεαματικά αποτελέσματα στη δημόσια δίοικηση τους. Ως κύρια παραδείγματα αναφέρονται: Μ.Βρετανία, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία και Ν. Ζηλανδία, οι οποίες υιοθέτησαν την αντζέντα της ΝΔΔ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Εξαίρεση αποτελούν κάποιες χώρες, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Γαλλίας αλλά και της Γερμανίας, στις οποίες το έδαφος δεν είναι πρόσφορο για την υιοθέτησή της. Ο λόγος είναι ότι διαθέτουν μια μακρά παράδοση και κουλτούρα γραφειοκρατίας κάθως επίσης διαθέτουν την ανάλογη θεσμική υποδομή που διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία της.
Το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα ποτέ δεν αναπτύχθηκε ένα αποτελεσματικό Γραφειοκρατικό Μοντέλο. Συνεπώς, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι δεν υπάρχει κάποιος ουσιαστικός λόγος για τη διατήρηση αυτής της κακής εκδοχής της Γραφειοκρατίας. Μήπως θα μπορούσε να βελτιωθεί; Η απάντηση είναι αρνητική, γιατί είναι πολύ δύσκολο να δημιουργηθούν εκ νέου οι κατάλληλες συνθήκες για την ομαλή λειτουργία της Γραφειοκρατίας, ιδιαίτερα μάλλον σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία που δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι για ένα τέτοιο εγχείρημα.
Θα ήταν λοιπόν προτιμότερο να φτιαχθεί και στην Ελλάδα ένα σύστημα πιο ευέλικτο, όσον αφορά στο μέγεθος και τις λειτουργίες από την αρχή, το οποίο θα μας οδήγησει σε μια πιο αποτελεσματική δημόσια δίοικηση, κάτι το οποίο φαίνεται και αναγκαίο προκειμένου να υποστηριχθεί η μελλοντική ανάπτυξη της οικονομίας. Όπως γνωρίζουμε η αναποτελεσματικότητα της δημόσιας δίοκησης και η μη συνέχεια των δημοσιών λειτουργών και τεχνοκρατών σε καίριες θέσεις θεωρείται ως ένας από τους κυρίους ανασταλτικούς παράγοντες για τη μη προσέλκυση ελκυστικών ξένων επενδύσεων που θα έβγαζαν την ελληνική οικονομία από τη μιζέρια και την εσωστρέφεια.
Ένα τέτοιο εγχείρημα όμως δεν είναι εύκολα επιτεύξιμο, αν λείπει μια σημαντική προϋπόθεση : η ύπαρξη μιας υπεύθυνης διακυβέρνησης, μακριά από φατριακά συμφέροντα και φαύλες πελατειακές λογικές, η οποία θα μπορεί με διαφανή τρόπο να δημιουργήσει ένα αξιόπιστο θεσμικό υπόβαθρο, πάνω στο οποίο θα βασίζεται ένα μοντέλο σαν την Νέα Δημόσια Διοίκηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου