Ο Υπουργός κ. Ηλίας Μόσιαλος, κυβερνητικός εκπρόσωπος και καθηγητής Δημόσιας Υγείας στην LSE, δημοσιεύει αποκλειστικά εδώ μιαν αναλυτική επισκόπηση επτά εκλογικών συστημάτων.
Επίσης, προτείνει ένα νέο εκλογικό σύστημα, όπου 120 βουλευτές θα αναδεικνύονται με εθνική λίστα, ενώ οι υπόλοιποι 180 σε εξήντα τριεδρικές περιφέρειες.
Διαβάστε παρακάτω την πρόταση για ένα νέο εκλογικό σύστημα (απόσπασμα)
Η ελληνική περίπτωση
Πως όμως διαμορφώνονται τα πράγματα σύμφωνα με τα εικαζόμενα σχέδια για την αναμόρφωση του ελληνικού εκλογικού συστήματος; Όπως έχουν μέχρι στιγμής τα πράγματα σχεδιάζεται ένα σύστημα στο οποίο 180 βουλευτές θα εκλέγονται σε μονοεδρικές και 120 με εθνική λίστα. Με αυτό τον τρόπο στις μονοεδρικές θα εκλέγονται κυρίως βουλευτές από το πρώτο κόμμα και ορισμένοι από το δεύτερο μεγάλο. Τα μικρά θα υποεκπροσωπούνται ή δεν θα εκπροσωπούνται καθόλου.
Αντιθέτως για να υπάρξει αναλογικότητα θα εκλέγονται περισσότεροι βουλευτές εκτός των δυο μεγάλων κομμάτων από την εθνική λίστα. Με αυτό το σύστημα εξασφαλίζονται ορισμένα θετικά στοιχεία, δεν παραβιάζεται η αρχή της πλειοψηφίας, τηρούνται οι αρχές της αναλογικότητας, ενώ ουσιαστικά δίνεται η δυνατότητα περιορισμού του μαύρου χρήματος, απαραίτητου για την εκλογή ενός βουλευτή σε τεράστιες περιφέρειες.
Από την άλλη όμως ίσως προκύψουν ορισμένες παρενέργειες που αφορούν στην ποιότητα του πολιτικού προσωπικού. Συγκεκριμένα στις μονοεδρικές είναι πιθανό αντί της πολιτικής αντιπαράθεσης για μείζονα πολιτικά ζητήματα να επικρατήσει ένας ανταγωνισμός στον οποίο το πάνω χέρι θα έχουν οι τοπικές αντιπαραθέσεις. Ο τοπικισμός σε καμία περίπτωση δεν θα βοηθήσει τη χώρα να εξέλθει από την κρίση, αντιθέτως θα οδηγήσει σε τοπικούς λαϊκισμούς. Ένα άλλο μειονέκτημα των μονοεδρικών είναι πως στις αμφίρροπες περιοχές ίσως υπάρξει πλειοδοσία ρουσφετιού και ενδεχομένως και μαύρου χρήματος.
Επίσης, μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε άκρως αντίθετα αποτελέσματα σχετικά με τη μονιμότητα του σημερινού πολιτικού προσωπικού. Από τη σημερινή μονιμότητα θα οδηγηθούμε σε βουλευτές μιας θητείας. Αφού σε περίπτωση που το πρώτο κόμμα έρθει δεύτερο, τότε θα υπάρξει μια τεράστια αποδυνάμωση των βουλευτών που προέρχονται από τις μονοεδρικές. Αυτό μπορεί να οδηγήσει και σε καταστάσεις, όπου επιφανή στελέχη θα στριμώχνονται να ενταχθούν στην εθνική λίστα σε περίπτωση αναμενόμενης ήττας. Δεν φτάνει μόνο αυτό, από τη μια θα αυξηθούν οι πιέσεις για να είναι κάποιοι υποψήφιοι σε σίγουρες μονοεδρικές (Κρήτη για το ΠΑΣΟΚ, Λακωνία ή Δυτική Μακεδονία για ΝΔ) και από την άλλη οι σίγουρες μονοεδρικές θα γίνουν όπλο στα χέρια κάποιων ηγεσιών για να εκλέγουν τους «δικούς» τους ανθρώπους.
Νομίζω πως για να αποφευχθούν οι παραπάνω παρενέργειες η καλύτερη λύση θα ήταν να προσφύγουμε σε ένα σύστημα 60 τριεδρικών εκλογικών περιφερειών. Με αυτόν τον τρόπο θα ενισχυθεί η αντιπαράθεση για πολιτικά ζητήματα και η δυνατότητα του τρίτου κόμματος, αν εξασφαλίζει ποσοστά της τάξης του 20-25% περίπου, να εκλέγει βουλευτές εκτός της εθνικής λίστας.
Όσον αφορά την ένσταση για το μαύρο χρήμα (που τώρα κυριαρχεί στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες), είναι προφανές πως τα πράγματα δεν θα χειροτερεύσουν αν η εκλογική αντιπαράθεση γίνει σε τριεδρικές και όχι μονοεδρικές. Εξάλλου με αυτόν τον τρόπο, τα όποια ελάχιστα παραπάνω έξοδα, θα αντισταθμίζονται από την άνοδο του επιπέδου του πολιτικού προσωπικού και από την αποδυνάμωση των ρουσφετολογικών πρακτικών και των τοπικιστικών μαξιμαλισμών. Περιγράφω με αυτόν τον τρόπο ένα εκλογικό σύστημα που θα διατηρήσει τα πλεονεκτήματα του υπό διαμόρφωση εκλογικού συστήματος (πλειοψηφία, αναλογικότητα, πάταξη μαύρου χρήματος), και παράλληλα θα ενισχύσει την πολιτικοποίηση του πολιτικού μας προσωπικού. Ταυτοχρόνως δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο από τις ηγεσίες των κομμάτων για την εκλογή των αρεστών και όχι των αρίστων.
Η ανάλυση των εκλογικών συστημάτων είναι πολύ δυνατή. Ωστόσο, η πρόταση του κ. Μόσιαλου, μου φαίνεται απλώς βελτιωτική της αρχικής πρότασης της κυβέρνησης (120 με λίστα + 180 από μονοεδρικές).
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο πρόβλημα παραμένει. Δηλαδή, πως οι μικρότερες πολιτικές δυνάμεις θα υποεκπροσωπούνται. Γιατί και με τις τριεδρικές, πάλι π.χ. το ΚΚΕ ή το ΣΥΡΙΖΑ ή όποιος άλλος δεν θα παίρνουν αυτό που αντιστοιχεί περίπου στη δύναμή τους.
Άρα μάλλον παραμένει καλύτερο σύστημα η ενισχυμένη αναλογική με σταυρό (που μονάχα για 50 έδρες δεν είναι αναλογική), υπό την αίρεση ότι σπάνε οι μεγάλες περιφέρειες.