Τελειώνουν πρόωρα.Κακό για τον τόπο.

* του Αλέξανδρου Μίχα

Tο καθεστώς των πρόωρων εκλογών πρέπει να αλλάξει όσο το δυνατόν συντομότερα. Κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατόν να επιτευχθεί με την επικράτηση του λεγόμενου «σουηδικού συστήματος».

Η Μεταπολιτευτική ιστορία της Ελλάδας αριθμεί μέχρι σήμερα δεκατρείς εκλογικές αναμετρήσεις, γεγονός από το οποίο προκύπτει πως ο μέσος «χρόνος ζωής» των ελληνικών κυβερνήσεων είναι περίπου τρία χρόνια και δύο μήνες, αποποιούνται, δηλαδή, περίπου το ένα τέταρτο του χρόνου της θητείας τους, ώστε να ανανεώσουν τη λαϊκή εντολή. Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί: «γιατί κάτι τέτοιο αποτελεί πρόβλημα;». Θα μπορούσε ακόμη και να υπερθεματίσει, καθώς ο λαός καλείται να εκφράσει την άποψή του συχνότερα....

...Δυστυχώς, όμως, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Οι πρόωρες εκλογές έχουν πολλές και αρνητικές συνέπειες για τη χώρα:

· έχουν τεράστιο οικονομικό κόστος: Οι κρατικές δαπάνες για δικαστικούς αντιπροσώπους, έκτακτες επιχορηγήσεις στα κόμματα και εκτύπωση ψηφοδελτίων ανέρχονται τουλάχιστον σε εκατόν δέκα πέντε εκ. ευρώ για κάθε φορά.

· ενισχύουν το κλίμα αδιαλλαξίας και λαϊκισμού μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, καθώς από την επόμενη κιόλας μέρα, η σκέψη όλων βρίσκεται στις επόμενες κάλπες.

· ως αποτέλεσμα του παραπάνω λόγου, το momentum των εκλογών επιλέγεται πλέον με αποκλειστικά μικροκομματικά κριτήρια και όχι με εθνικά, όπως θα έπρεπε.

· το απροσδιόριστο του χρόνου των εκλογών δημιουργεί ανασφάλεια στις συναλλαγές, καθώς οι οικονομικοκοινωνικοί παράγοντες της χώρας διστάζουν να επενδύσουν χρόνο, χρήμα και ενέργεια για έναν μακροπρόθεσμο στόχο που θα αποφέρει οφέλη τόσο σε αυτούς, όσο και στο κοινωνικό σύνολο, υπό το φόβο μιας δυσμενούς νομοθετικής (κυρίως) μεταβολής, η οποία θα είναι βλαπτική για την επένδυσή τους.

· η παγιωμένη πρακτική των πρόωρων εκλογών αποτελεί από μόνη της πολιτειακή και πολιτική εκτροπή, καθώς, κάνοντας κατάχρηση του Συντάγματος, Κυβέρνηση και Πρόεδρος της Δημοκρατίας αρνούνται να εκπληρώσουν τη λαϊκή εντολή που έλαβε η πρώτη από το λαό για να εφαρμόσει το προεκλογικό της πρόγραμμα.

 Το σουηδικό μοντέλο

Γίνεται πλέον σαφές ότι το καθεστώς των πρόωρων εκλογών πρέπει να αλλάξει όσο το δυνατόν συντομότερα, ώστε να εκλείψει ένας από τους πολλούς λόγους του πολιτικού και κοινωνικού τέλματος στο οποίο έχουμε περιέλθει. Κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατόν να επιτευχθεί με τη θεσμοθέτηση του λεγόμενου «σουηδικού» συστήματος ως προς το θέμα των πρόωρων εκλογών.

Το μοντέλο αυτό προβλέπει ότι οι εκλογές γίνονται σταθερά ανά τετραετία και, σε περίπτωση που γεννάται λόγος πρόωρων εκλογών (π.χ. ζήτημα εθνικής σημασίας, άρση της εμπιστοσύνης της Βουλής), η νέα Κυβέρνηση που θα προκύψει από αυτές δεν έχει ορίζοντα τετραετίας, αλλά αναλαμβάνει για όσο χρόνο θα είχε ακόμα στη διάθεσή της η απερχόμενη.

Κάτι τέτοιο θα είχε διπλή χρησιμότητα:

Αφενός, η τελευταία δεν θα κερδίζει κάτι ουσιαστικό διενεργώντας πρόωρες εκλογές όταν τη συμφέρει, καθώς δεν παρατείνεται ο χρόνος της στην αρχή και ,αφετέρου, η Αντιπολίτευση αναγκάζεται να εγκαταλείψει πολλές από τις λαϊκιστικές της θέσεις, γνωρίζοντας ότι, σε περίπτωση νίκης της, θα πρέπει να εφαρμόσει τις εξαγγελίες της σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Για την εφαρμογή της παραπάνω πρότασης σαφώς και χρειάζεται συνταγματική αναθεώρηση μιας σειράς άρθρων του Συντάγματος, Πιο άμεσα αποτελέσματα θα μπορούσε να αποδώσει η ερμηνεία των σχετικών διατάξεων με στενότερη έννοια, τόσο ως προς τον «εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας», όσο και ως προς τις διερευνητικές εντολές. Γι’ αυτό, όμως, χρειάζεται πολιτική βούληση που λείπει σήμερα. Παρά ταύτα, είναι ανάγκη ο διάλογος να ξεκινήσει από τώρα, ώστε μόλις η συνταγματική αναθεώρηση καταστεί δυνατή να έχει ήδη συντελεστεί η απαραίτητη πολιτική ζύμωση. Είναι καιρός να αντιληφθούμε ότι οι φτηνές λύσεις και τα ημίμετρα δεν έχουν μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Αντίθετα, η ευθύνη και η συνέπεια της πολιτικής σφυρηλατείται μόνο μέσα από ένα δίκαιο και εφαρμόσιμο σύστημα θεσμών.